ทนายเอก ขัตติยะ นวลอนงค์ น.บ.ท. 62 ให้ความเห็นดังนี้

3.  ราคาทรัพย์สินที่พิพาทต้องถือตามราคาตลาดในขณะยื่นฟ้อง ซึ่งยุติมาแล้วในศาลชั้นต้น คู่ความจะขอให้ตีราคาทรัพย์เพิ่มเติมในชั้นอุทธรณ์หรือฎีกาไม่ได้

4.   ราคาทรัพย์สินหรือจำนวนทุนทรัพย์ที่พิพาทกันในชั้นอุทธรณ์ ต้องเป็นทรัพย์สินหรือำนวนทรัพย์ที่พิพาทกันจริงๆ ในชั้นอุทธรณ์ มิได้ถือเอาจำนวนที่พิพาทกันในศาลชั้นต้น ด้วยเหตุนี้ สิทธิอุทธรณ์ของคู่ความแต่ละคนหรือแต่ละฝ่ายในคดี อาจแตกต่างกันไปตามจำนวนทุนทรัพย์หรือราคาทรัพย์สินที่พิพาทของแต่ละคนที่โต้แย้ง หรือพิพาทกันในชั้นอุทธรณ์

5.  จำนวนทุนทรัพย์หรือราคาทรัพย์สินที่พิพาทในชั้นอุทธรณ์ จะไม่นำจำนวนทุนทรัพย์ที่คู่ความรับกันหรือยุติแล้วในศาลชั้นต้น มารวมคำนวณเป็นทุนทรัพย์ในชั้นอุทธรณ์ด้วย

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 6420/2540 : ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องโจทก์เนื่องจากฟังข้อเท็จจริงว่าหนี้ที่จำเลยต้องรับผิดชดใช้มีเพียง 28,466.60 บาท เมื่อโจทก์รับว่าเป็นหนี้จำเลยจำนวน 39,342 บาท และขอหักกลบลบหนี้ จำเลยจึงไม่มีหนี้ที่ต้องรับผิดต่อโจทก์ โจทก์อุทธรณ์ขอให้จำเลยชำระหนี้ให้โจทก์ตามฟ้องจำนวน 63,174.41 บาท จึงมีจำนวนหนี้ที่พิพาทกันในชั้นอุทธรณ์เพียง 34,707.80 บาท ไม่ใช่จำนวน 63,174.41 บาท ถือได้ว่าอุทธรณ์ของโจทก์เป็นคดีที่มีจำนวนทุนทรัพย์ที่พิพาทกันในชั้นอุทธรณ์ไม่เกิน 50,000 บาท ต้องห้ามมิให้คู่ความอุทธรณ์ในข้อเท็จจริงตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 224วรรคหนึ่ง

           โจทก์ฎีกาขอให้กลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 1 ที่พิพากษายกอุทธรณ์ของโจทก์ โดยขอให้ศาลอุทธรณ์ภาค 1 พิจารณาพิพากษาใหม่ตามรูปคดี จึงเป็นคดีไม่มีทุนทรัพย์ต้องเสียค่าขึ้นศาล 200 บาท ตามตาราง 1 ข้อ 2 ก. ท้ายประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง

6.  ดอกเบี้ยหรือค่าเสียหาย ตามคำพิพากษาภายหลังวันยื่นคำฟ้องจนกว่าชำระเสร็จ ซึ่งเป็นหนี้ในอนาคต มาตรา 190(1) ไม่ให้นำมารวมคำนวณเป็นทุนทรัพย์ในชั้นอุทธรณ์

ตอบคำถาม    พี่ตุ๊กตา ThaiLawConsult ขอตอบคำถามของอาจารย์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ด้วยหลักการในข้อ 7 ดังนี้

7.  คดีที่โจทก์หลายคนฟ้องรวมกันมา และคดีที่โจทก์ฟ้องจำเลยหลายคน จะคิดทุนทรัพย์รวมหรือแยก ขึ้นอยู่กับสภาพแห่งสิทธิของโจทก์ และสภาพความรับผิดของจำเลยแต่ละคนว่าแยกต่างหากจากกันได้หรือไม่ หากแยกได้ ก็ต้องคิดทุนทรัพย์แยกตามมาตรา 190(3) ตอนท้าย (ฎีกาที่ 11721 - 11722/2553)

แต่ถ้าแยกกันไม่ได้ ก็ต้องคิดทุนทรัพย์รวม (ฎีกาที่ 5480/2546)

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1635/2552 : แม้โจทก์ทั้งสามร่วมกันเป็นโจทก์ฟ้องจำเลยทั้งสี่เป็นคู่ความเดียวกันเพราะโจทก์ทั้งสามมีผลประโยชน์ร่วมกันในมูลความแห่งคดีตาม ป.วิ.พ. มาตรา 59 แต่ข้ออ้างที่อาศัยเป็นหลักแห่งข้อหาเป็นเรื่องที่โจทก์แต่ละคนต่างครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินพิพาทตามส่วนที่แต่ละคนขอรังวัด อันเป็นการที่โจทก์แต่ละคนต่างใช้สิทธิเฉพาะตัวตาม ป.วิ.พ. มาตรา 55 การพิจารณาทุนทรัพย์ว่าต้องห้ามมิให้อุทธรณ์ในข้อเท็จจริงตาม ป.วิ.พ. มาตรา 224 วรรคหนึ่ง จึงต้องพิจารณาทุนทรัพย์ที่พิพาทกันในชั้นอุทธรณ์ของโจทก์แต่ละคนแยกกัน โจทก์ทั้งสามจะถือราคาที่ดินทั้งแปลงเป็นทุนทรัพย์พิพาทในชั้นอุทธรณ์หาได้ไม่ เมื่อทุนทรัพย์ที่พิพาทในชั้นอุทธรณ์สำหรับโจทก์แต่ละคนไม่เกิน 50,000 บาท และอุทธรณ์ของโจทก์ทั้งสามเป็นการโต้เถียงดุลพินิจในการชั่งน้ำหนักพยานหลักฐาน ซึ่งเป็นการอุทธรณ์ในปัญหาข้อเท็จจริง อุทธรณ์ของโจทก์ทั้งสามจึงต้องห้ามอุทธรณ์

          โจทก์ทั้งสามฎีกาเฉพาะเพียงขอให้ยกคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 9 และให้พิพากษาใหม่ตามรูปคดี จึงเป็นคดีที่มีคำขอให้ปลดเปลื้องทุกข์อันไม่อาจคำนวณเป็นราคาเงินได้ต้องเสียค่าขึ้นศาล 200 บาท ตามตาราง 1 ข้อ 2 (ก) ท้าย ป.วิ.พ. (เดิม)

 

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 5971/2544

นายจาง สุ่มพวง ที่ 1 โจทก์
นางเจิย สุ่มพวง ที่ 2 โจทก์
นายเจือ สุ่มพวง ที่ 3 โจทก์
นางเหนียม สุ่มพ่วง ที่ 3 โจทก์
นางสาวบุญปลูก สุ่มพ่วง จำเลย

ป.วิ.พ. มาตรา 248

          โจทก์ทั้งสี่ฟ้องขอให้บังคับจำเลยซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกแบ่งที่ดินทรัพย์มรดกแก่โจทก์ทั้งสี่ซึ่งเป็นทายาทคนละ 1 ส่วน รวม 4 ส่วน ใน 9 ส่วนคิดเป็นเงินรวม 279,632 บาท จำเลยให้การว่าที่ดินดังกล่าวมิใช่ทรัพย์มรดก แม้โจทก์ทั้งสี่ฟ้องรวมกันมา การอุทธรณ์ฎีกาก็ต้องถือทุนทรัพย์ของโจทก์แต่ละคนแยกกันเพราะเป็นเรื่องโจทก์แต่ละคนใช้สิทธิเฉพาะของตน เมื่อที่ดินแต่ละส่วนที่โจทก์แต่ละคนฟ้องขอแบ่งมีราคาไม่เกิน 200,000 บาท จึงต้องห้ามคู่ความฎีกาในข้อเท็จจริงตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 248 วรรคหนึ่ง ที่จำเลยฎีกาว่า พยานหลักฐานของโจทก์ทั้งสี่ฟังไม่ได้ว่าที่ดินพิพาทเป็นมรดกเป็นฎีกาโต้เถียงข้อเท็จจริง จึงต้องห้ามตามบทบัญญัติดังกล่าว

________________________________

          โจทก์ทั้งสี่ฟ้องว่า จำเลยซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกของนางสำรวม สุ่มพวง โดยคำสั่งศาลไม่แบ่งปันที่ดินมรดกตามหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3 ก.) เลขที่ 1982 ตำบลหันคา อำเภอหันคา จังหวัดชัยนาท แก่โจทก์ทั้งสี่ซึ่งเป็นทายาทและทายาทอื่น ๆ รวม 9 คน ขอให้บังคับจำเลยแบ่งปันมรดกแก่โจทก์ทั้งสี่คนละ 1 ใน 9 ส่วนหากตกลงกันไม่ได้ให้นำที่ดินออกประมูลขายนำเงินมาแบ่งแก่โจทก์ทั้งสี่ตามส่วน

          จำเลยให้การว่า เจ้ามรดกยกที่ดินพิพาทให้แก่จำเลยตั้งแต่จำเลยอายุ 20 ปีเศษ โดยส่งมอบการครอบครองแก่จำเลยในเวลานั้น แต่เจ้ามรดกล้มป่วยด้วยโรคเบาหวาน จำเลยจึงยังไม่ได้จดทะเบียนรับโอนการครอบครอง หลังจากเจ้ามรดกตาย จำเลยต้องการไถ่ถอนจำนองและจดทะเบียนรับโอนที่ดินพิพาทเป็นของจำเลย เจ้าพนักงานที่ดินแนะนำให้จำเลยร้องขอจัดการมรดกเสียก่อน จึงจะดำเนินการได้ตามความประสงค์ การที่จำเลยในฐานะผู้จัดการมรดกไม่แบ่งปันที่ดินพิพาทแก่โจทก์ทั้งสี่และทายาทอื่นจึงชอบแล้ว ขอให้ยกฟ้อง

          ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษาให้จำเลยแบ่งปันที่ดินมรดกตามหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3 ก.) เลขที่ 1982 ตำบลหันคา อำเภอหันคา จังหวัดชัยนาท แก่โจทก์ทั้งสี่คนละ 1 ใน 9 ส่วน หากจำเลยไม่ดำเนินการให้ถือเอาคำพิพากษาของศาลแทนการแสดงเจตนาของจำเลย คำขอให้นำที่ดินมรดกออกประมูลขายหรือขายทอดตลาดนำเงินมาแบ่งแก่โจทก์ทั้งสี่ตามส่วนนั้นเป็นเรื่องของเจ้าของกรรมสิทธิ์รวม จึงไม่จำต้องวินิจฉัยค่าฤชาธรรมเนียมให้เป็นพับ

          จำเลยอุทธรณ์

          ศาลอุทธรณ์ภาค 2 พิพากษายืน ค่าฤชาธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ให้เป็นพับ

          จำเลยฎีกา

          ศาลฎีกาตรวจสำนวนประชุมปรึกษาแล้ว คดีนี้โจทก์ทั้งสี่ฟ้องขอให้บังคับจำเลยแบ่งที่ดินทรัพย์มรดกแก่โจทก์ทั้งสี่คนละ 1 ส่วน รวม 4 ส่วน ใน 9 ส่วน คิดเป็นเงิน 279,632 บาท ดังนี้ ศาลฎีกาโดยมติของที่ประชุมใหญ่เห็นว่า แม้โจทก์ทั้งสี่ฟ้องรวมกันมา การอุทธรณ์ฎีกาก็ต้องถือทุนทรัพย์ของโจทก์แต่ละคนแยกกัน เพราะเป็นเรื่องโจทก์แต่ละคนใช้สิทธิเฉพาะของตน เมื่อที่ดิน 4 ส่วน ที่โจทก์ทั้งสี่ตีราคาเป็นทุนทรัพย์รวมกันมานั้นมีราคา 279,632 บาท ที่ดินแต่ละส่วนที่โจทก์แต่ละคนฟ้องขอแบ่งจึงมีราคาไม่เกิน 200,000 บาท ดังนั้น ราคาทรัพย์สินหรือจำนวนทุนทรัพย์ที่พิพาทกันในชั้นฎีกาสำหรับโจทก์แต่ละคนจึงไม่เกิน 200,000 บาท ต้องห้ามคู่ความฎีกาในข้อเท็จจริงตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 248 วรรคหนึ่ง ที่จำเลยฎีกาว่า พยานหลักฐานของโจทก์ทั้งสี่ฟังไม่ได้ว่าที่ดินพิพาทเป็นมรดกเป็นฎีกาโต้เถียงในข้อเท็จจริง จึงต้องห้ามตามบทกฎหมายดังกล่าว แม้ศาลชั้นต้นสั่งรับฎีกาขึ้นมา ศาลฎีกาก็ไม่รับวินิจฉัย

          พิพากษายกฎีกาจำเลย คืนค่าขึ้นศาลชั้นฎีกาทั้งหมดแก่จำเลยค่าฤชาธรรมเนียมอื่นชั้นฎีกาให้เป็นพับ 

( โนรี จันทร์ทร - พินิจ เพชรรุ่ง - ทวีวัฒน์ แดงทองดี )

หมายเหตุ 

          ข้อจำกัดสิทธิในการอุทธรณ์ฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริงตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 224 และมาตรา 248ถือจำนวนทุนทรัพย์ที่พิพาทในชั้นอุทธรณ์หรือชั้นฎีกาเป็นสำคัญจึงมีปัญหาว่า อย่างไรจึงถือว่าเป็นคดีมีทุนทรัพย์ และคิดทุนทรัพย์อย่างไร

           ทรัพย์มรดกแม้จะตกเป็นของทายาททันทีที่เจ้ามรดกตายตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1599 แต่การที่ทายาทฟ้องทายาทด้วยกันขอแบ่งมรดกไม่ว่าเป็นเงินหรือทรัพย์สินอื่น เป็นการเรียกเอาทรัพย์ส่วนที่ขอแบ่งมาเป็นของตนจึงเป็นคำขอปลดเปลื้องทุกข์อันอาจคำนวณเป็นราคาเงินได้ ถือว่าเป็นคดีมีทุนทรัพย์ ถ้าทายาทหลายคนร่วมกันเป็นโจทก์ฟ้องจำเลยซึ่งเป็นทายาทหรือมิใช่ทายาทขอแบ่งมรดกให้แก่โจทก์แต่ละคนตามส่วนที่แต่ละคนมีสิทธิได้รับตามมาตรา 59 หากจำเลยให้การต่อสู้ว่าทรัพย์ที่โจทก์ขอแบ่งมิใช่ทรัพย์มรดก จะต้องคิดทุนทรัพย์รวมกัน แม้จะเป็นการฟ้องขอแบ่งตามส่วนที่โจทก์แต่ละคนมีสิทธิได้รับก็ตาม (คำพิพากษาฎีกาที่ 6560/2538ประชุมใหญ่,1459/2539) เพราะเท่ากับเป็นการต่อสู้กรรมสิทธิ์ในทรัพย์นั้นกับเจ้ามรดกหรือกองมรดกทั้งจำนวนไม่มีปัญหาเรื่องส่วนแบ่งของโจทก์แต่ละคน แต่ถ้าจำเลยซึ่งเป็นทายาทหรือผู้จัดการมรดกไม่ได้ให้การต่อสู้ว่ามิใช่ทรัพย์มรดก เช่น ต่อสู้ว่าโจทก์มิใช่ทายาท หรือ ส่วนแบ่งไม่เป็นไปตามที่โจทก์แต่ละคนเรียกร้อง จะต้องคิดทุนทรัพย์แยกตามส่วนที่โจทก์แต่ละคนขอแบ่ง เพราะถือว่าโจทก์แต่ละคนใช้สิทธิของตนเป็นการเฉพาะตัวสามารถแยกจากกันได้ แม้จำเลยจะเป็นผู้ฎีกาก็ตาม(คำพิพากษาฎีกาที่ 2528/2544)

           คดีนี้โจทก์ทั้งสี่ฟ้องจำเลยซึ่งเป็นผู้จัดการมรดกขอแบ่งที่ดินมรดกซึ่งมีหนังสือรับรองการทำประโยชน์ (น.ส.3 ก.) ให้โจทก์ทั้งสี่ตามส่วนของโจทก์แต่ละคน จำเลยให้การต่อสู้ว่าที่ดินพิพาทมิใช่ทรัพย์มรดกและจำเลยเป็นฝ่ายฎีกาแต่ศาลฎีกาโดยมติของที่ประชุมใหญ่วินิจฉัยว่าต้องถือทุนทรัพย์ของโจทก์แต่ละคนแยกจากกันเท่ากับศาลฎีกากลับหลักตามคำพิพากษาฎีกาที่ 6560/2538(ประชุมใหญ่) แล้ว

           ไพโรจน์ วายุภาพ